مقایسه ی سیر رواییِ منظومه های خسرو و شیرین نامی اصفهانی و نظامی گنجوی

Authors

محمد امیر مشهدی

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان عبدالعلی اویسی

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان راضیه به آبادی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

abstract

خسرو و شیرین دومین منظومه­ از خمسه­یِ میرزامحمدصادق نامی اصفهانی (1204ق) است که به تقلید از خسرو و شیرین نظامی سروده شده است. این اثر ضمن داشتنِ موضوع و درون­مایه­یِ مشترک و نیز وزن و قالب یکسان، موارد افتراق گوناگونی با نظیره­ی خود دارد. تعداد ابیات خسرو و شیرینِ نامی تقریباً 14 23'>اثر نظامی است و حذف بسیاری از حوادث و صحنه­ها، از گیرایی و کشش داستان کاسته است. نامی در روایت خود، در بسیاری از حوادث دست برده و تغییراتی داده، ترتیب آن­ها را عوض کرده و یا مواردی را حذف یا اضافه کرده است، چرا که مدعیِ خلق اثری هم­پایه­یِ منظومه­ی نظامی بوده است. در این پژوهش که به روش کتابخانه­ای و بر مبنای توصیف و تحلیل انجام شده است، این موارد مورد بررسی قرار گرفته است. گر چه خلاقیت و تواناییِِ نامی را در ایجاد این دگرگونی­ها، نمی­توان نادیده گرفت و ترکیبات زیبا و تصویرهای شعریِ او را که محققان را به تحقیق و بررسیِ آثارش ترغیب می­کند نباید از نظر دور داشت، اما باید اذعان کرد که نامی در روایتِ خسرو و شیرین، چندان موفق نبوده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه‌ی سیر رواییِ منظومه‌های خسرو و شیرین نامی اصفهانی و نظامی گنجوی

خسرو و شیرین دومین منظومه­ از خمسه­یِ میرزامحمدصادق نامی اصفهانی (1204ق) است که به تقلید از خسرو و شیرین نظامی سروده شده است. این اثر ضمن داشتنِ موضوع و درون­مایه­یِ مشترک و نیز وزن و قالبِ یکسان، موارد افتراق گوناگونی با نظیره­ی خود دارد. تعداد ابیات خسرو و شیرینِ نامی تقریباً 14 23'>اثر نظامی است و حذف بسیاری از حوادث و صحنه­ها، از گیرایی و کششِ داستان کاسته است. نامی در روایت خود، در بسیاری از حواد...

full text

بررسی فضاسازی در منظومه ی خسرو و شیرین نظامی گنجوی

در این پژوهش برآنیم تا عنصر فضاسازی را در منظومه ­ی داستانی خسرو و شیرین مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم؛ بدین منظور چهار موضوع از جمله فضای آغاز داستان، فضاسازی شخصیتی، رویدادی و مکانی را گزینش کرده ایم تا با استفاده از نشانه های زبانی و تصویری که در تداعی و القای مضمون مطرح شده در هر داستان نقش دارند، هنر نظامی را در زمینه ی فضاسازی نشان دهیم. نظامی برای هر یک از قسمت های داستان خود فضاهای مناسب...

full text

نقد تحلیلی - تطبیقی منظومه ی«خسرو و شیرین» و‌«لیلی و مجنون» نظامی گنجوی

یکی از انواع ادبی معروف و گسترده در زبان فارسی، ادبیّات غنایی است. دوره­ی کمال اشعار غنایی نیز در زبان فارسی از قرن چهارم آغاز گردیده است. در ادب پارسی در کنار قالب غزل، برای بیان مضامین غنایی و عاشقانه، استفاده از مثنوی های عاشقانه نیز رواج دارد. اصولاً داستان سرایی از انواعی است که بسیار زود در شعر فارسی مورد توجّه قرار گرفته است. عنصری در قرن پنجم چند داستان و از جمله«وامق و عذرا» را به نظم کشی...

full text

عنصر کشمکش در منظومه ی خسرو و شیرین نظامی

چکیده حکیم‌نظامی در ادبیات فارسی به عنوان شاعر داستان‌سرا، یگانه استاد صاحب ‌سبک، در این عرصه است که سکّه ی فرمانروایی بر این شیوه ی خاص تاکنون به نام او زده شده است. از آنجا که داستان یکی از مهم‌ترین انواع ادبی در ادبیات نوین ملل جهان است، بررسی آثار نظامی از آن بخش‌های معدود ادب کهن فارسی است که امروزه مورد اقبال بسیاری از ادب‌ دوستان قرار گرفته است. در میان آثار داستانی نظامی اکثر اهل ادب، من...

full text

تصویرپردازی‌های هنرمندانه نظامی از مؤلفه های منظومه خسرو و شیرین

زبان شعر نظامی که از برجسته‌ترین شاعران سبک آذربایجانی است، کاملاً تصویری و کنایی است و در شعر او استفاده هنرمندانه از انواع صورخیال بسیار دیده می‌شود. اگرچه ماجرای خسرو و شیرین در قرن ششم داستانی مشهور و آشنا برای عام و خاص بوده است، هنرنمایی نظامی در شیوه بیان از جمله در توصیف و تصویر زیبارویان و صحنه‌های طبیعت، آشکارا دیده می‌شود. در بین آثار نظامی درباره خسرو و شیرین بایدگفت پرداختن به موضوع...

full text

مقایسة منظومه های خسرو و شیرین فردوسی و نظامی

داستان خسرو و شیرین در دو منظومة متفاوت آمده است. سرایندة یکی از منظومه‌ها حماسه ساز است و در پهنة رزم میدان دار و سرایندة منظومة دیگر پیاله گردان ساحت بزم است. فردوسی حماسه سراست، امّا این منظومة عاشقانة مختصر با حماسة بی مانند او بی تناسب نیست. نظامی داستان سراست و دارای تجربة عشق، و با استادی شگرفی منظومة عاشقانه‌ای مفصّل را بتصویر کشیده است. نخست خلاصه‌ای از هر دو منظومه ارائه می‌گردد، سپس ب...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهشنامه ادب غنایی

جلد ۱۳، شماره ۲۴، صفحات ۲۴۹-۲۶۶

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023